Święto Trzech Króli – historia i tradycje

Święto Trzech Króli, znane również jako Objawienie Pańskie (Epifania), jest jednym z najstarszych i najważniejszych świąt chrześcijańskich. Obchodzone 6 stycznia, upamiętnia przybycie Mędrców ze Wschodu do Betlejem, aby oddać hołd narodzonemu Jezusowi Chrystusowi. W tradycji chrześcijańskiej Mędrcy, znani także jako Trzej Królowie – Kacper, Melchior i Baltazar – są symbolami hołdu całego świata pogańskiego wobec Zbawiciela.

Historyczne korzenie święta

Początki Święta Trzech Króli sięgają IV wieku, kiedy to Kościół na Wschodzie zaczął celebrować Objawienie Pańskie jako dzień objawienia się Boga człowiekowi. W tradycji wschodniej dzień ten związany był również z chrztem Jezusa w Jordanie. W Kościele zachodnim święto to zyskało charakter celebracji pokłonu Mędrców, którzy – według Ewangelii św. Mateusza – przybyli do Betlejem, kierując się światłem gwiazdy.

Na Mszach Świętych przed południem odbywa się tradycyjne poświęcenie kredy, kadzidła i złota. Obrzęd ten ma głęboki wymiar symboliczny:

• kreda służy do oznaczania drzwi domów literami „C+M+B” oraz bieżącego roku, co jest zarówno aktem błogosławieństwa, jak i prośbą o ochronę Bożą.
• kadzidło symbolizuje modlitwę wznoszącą się do Boga.
• złoto jest przypomnieniem o godności królewskiej Chrystusa.

Poświęcone przedmioty wierni zabierają do swoich domów, by zgodnie z tradycją używać ich w duchu modlitwy i wdzięczności.

Tradycje związane z dniem Trzech Króli

• Liturgia w kościele: W Kościele katolickim 6 stycznia odprawiane są uroczyste msze święte, podczas których celebruje się Objawienie Pańskie. W czasie liturgii święci się złoto, kadzidło i kredę, które wierni zabierają do domów. Kredą oznacza się drzwi wejściowe domów, zapisując litery „C+M+B” oraz rok. Tradycja ta oznacza prośbę o błogosławieństwo dla mieszkańców i domu – litery „C+M+B” mogą być interpretowane jako inicjały Trzech Króli (Kacper, Melchior, Baltazar) lub jako skrót od łacińskiego „Christus Mansionem Benedicat” („Niech Chrystus błogosławi ten dom”).
• Orszak Trzech Króli: W wielu miejscowościach organizowane są orszaki Trzech Króli – barwne procesje, w których uczestniczą wierni, odgrywający postacie Mędrców, aniołów, pasterzy i Świętej Rodziny. Orszaki stały się szczególnie popularne w Polsce w ostatnich latach, przyciągając tysiące uczestników i stając się okazją do wspólnego świętowania.
• Dzień Diecezjalnego Dzieła Misyjnego: Uroczystość Objawienia Pańskiego jest również Dniem Diecezjalnego Dzieła Misyjnego, który kieruje uwagę wiernych na potrzeby misji i misjonarzy pracujących na całym świecie. Podczas liturgii modli się za misjonarzy, którzy niosą Ewangelię na krańce świata, często w trudnych i wymagających warunkach. Wierni są zachęcani do wsparcia dzieł misyjnych nie tylko modlitwą, ale również ofiarami. Tego dnia składka przeznaczana jest na wsparcie misji, co stanowi wyraz solidarności i współudziału w dziele ewangelizacji.
• Kolędowanie: W Polsce dzień Trzech Króli tradycyjnie związany był z kolędowaniem. Grupy kolędników odwiedzały domy, śpiewając kolędy i odgrywając sceny nawiązujące do pokłonu Trzech Króli. Zwyczaj ten, choć mniej popularny niż w przeszłości, wciąż kultywowany jest w niektórych regionach kraju.

Święto Trzech Króli

Święto Trzech Króli przypomina o uniwersalnym wymiarze zbawienia – Jezus Chrystus przyszedł na świat, aby zbawić wszystkich ludzi, niezależnie od narodowości, języka czy kultury. Objawienie Pańskie ukazuje również, że człowiek może odkryć Boga, jeśli podąża za światłem wiary, symbolizowanym przez gwiazdę betlejemską.

Święto to kończy okres bożonarodzeniowy w wielu tradycjach, choć w Polsce i niektórych innych krajach śpiewanie kolęd trwa aż do 2 lutego, czyli święta Ofiarowania Pańskiego (Matki Boskiej Gromnicznej).